Piwo przez 500 lat jednoczyło imperium Wari

Czytając o takich doniesieniach można zastanawiać się nad kwestią: co było pierwsze? Chleb czy piwo? Gdy zabrakło piwa w imperium Wari, ono po prostu upadło.

Imperium Wari, istniejące od ok. 600 r. n. e. do ok. 1100 r., rozciągało się w Andach środkowych i południowych na przestrzeni 1500 km w chwili swej największej potęgi. Powstało na terytorium kultury Moche, która ostatecznie upadła w VIII w.

Wari rozwijało się prężnie i udoskonaliło rolnictwo poprzez budowę tarasów chroniących uprawy przed powodziami. Dzięki pokojowej polityce słabsze ludy podporządkowywały się Wari. Rozległe imperium spajała rozbudowana sieć dróg oraz... piwo. 

Ryc. 1. Mapa prezentująca imperium Wari (źródło: Wikipedia/ domena publiczna)

Archeolodzy pod kierunkiem Ryana Williamsa z Muzeum Historii Naturalnej w Chicago wzięli pod lupę chicha – rodzaj piwa ważonego w Peru do dziś, głównie z kukurydzy. Przed 20. laty Williams odkrył w Cerro Baul na południu Peru browar Wari. Uważona w nim chicha nadawała się do spożycia przez ok. tydzień, nie mogła być zatem transportowana na większe odległości. Na tej podstawie można wysnuć kilka wniosków. Do ośrodka, w którym znajdował się taki browar, w czasie świąt przybywali okoliczni mieszkańcy oraz elity polityczne. Chichę pito wówczas ze specjalnych, wysokich na metr naczyń. Była to również okazja na potwierdzenie związków lokalnych elit z rządzącymi Wari.

Il. 2. Ceramika kultury Wari (źródło: Commons.wikimedia.com/ /Creative Commons CC 0 )

Dzięki rozwojowi technologii możliwe stało się ustalenie, z czego ważono chichę. Wykorzystano m.in. laser dzięki któremu pozyskano osady uwięzione w porach naczyń znalezionych w Cerro Baul. Próbki podgrzewano do bardzo wysokich temperatur co umożliwiło zbadanie ich składu molekularnego. Pozwoliło to określić pochodzenie gliny stosowanej do wyrobu ceramiki oraz składników chichy. Ustalono, iż naczynia wykonywano z lokalnej gliny. Samo piwo ważono natomiast z wykorzytstaniem jagód rosnącego na terenach górskich pieprzu (pepperberry) w okresach, gdy kukurydza była niedostępna. Zespół Williamsa uważa, iż ten stały dostęp do piwa był czynnikiem jednoczącym imperium Wari.

Piwa zabrakło, gdy ok. 950 r. zaczęły się długoletnie susze i nie było z czego go ważyć.

Bibliografia:

1. Błoński M., Piwo zapewniało jedność imperium Wari, "Kopalniawiedzy.pl" z dnia 24 kwietnia 2019 r., https://kopalniawiedzy.pl/piwo-chicha-Wari-imperium,29965 (dostęp: 27 kwietnia 2019 r.)