Z biblioteki archeolożki: A. Krzemińska - "Grody, garnki i uczeni"

Myśląc o prawdziwych sensacjach archeologicznych, w pierwszej kolejności wymienimy te z obszaru śródziemnomorskiego lub z egzotycznych dżungli. Agnieszka Krzemińska udowadnia jednak, że na naszym terenie nie brakuje równie ciekawych archeologicznych zagadek i spektakularnych odkryć.

Agnieszka Krzemińska jest absolwentką archeologii na Uniwersytecie Warszawskim. Wskazana przez Ryszarda Kapuścińskiego do stypendium Alfred Toepfer Stiftung, ukończyła w jego ramach berliński Freie Universität. Jest dziennikarką w dziale naukowym „Polityki”. Publikowała też teksty dla „Świata Nauki”, „Wiedzy i Życia” a także pełniła funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Archeologii Żywej”. Przede wszystkim jest popularyzatorem archeologii i historii a jej prace Miłość w starożytnym Egipcie i Dawniej ludzie żyli w brudzie cieszą się uznaniem. Za Grody, garnki... otrzymała Złotą Różę, nagrodę przyznawaną za najlepszą książkę popularno-naukową.

Agnieszka Krzemińska, Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022, liczba stron 360

Grody, garnki... jest pracą o charakterze popularno-naukowym, adresowaną raczej do laików. Nie jest przeładowana naukowym językiem chociaż obfituje w odwołania do wypowiedzi czy opracowań innych badaczy. Ponadto wszystkie poruszane kwestie opisuje w sposób przystępny z niewielką odrobiną humoru już od pierwszych stron. 

Treść książki wyraźnie można podzielić na dwie części. Pierwsze sześć rozdziałów można traktować jako bardzo krótki zarys pradziejów ziem polskich. Każdy z nich poprzedzony jest tablicą chronologiczną i wyjaśnieniem trudniejszych pojęć. Opisane są w nich zwłaszcza te odkrycia, które były najciekawsze. Jednocześnie autorka nie ogranicza się wyłącznie do terenu Polski nakreślając szerszy kontekst odkryć, dzięki czemu czytelnik niezaznajomiony z tą epoką lepiej rozumie omawiane zagadnienia.

Kolejne sześć rozdziałów porusza tematykę w kontekście metodologii badań w archeologii czy specyfiki badanych stanowisk. Jednocześnie autorka wskazuje na nowe możliwości badania znanych stanowisk wraz z rozwojem techniki. Każdy, kto wyobraża sobie terenową pracę archeologa jako wyłączne kopanie w ziemi, zmieni zdanie.

Jeżeli chodzi o stronę techniczną, to książka jest ładnie wydana. Okładka przyciąga wzrok. Jednak materiał ilustracyjny mógł zostać lepiej dobrany. Schematyczne zarysy omawianych zabytków zdecydowanie nie oddawały ich rzeczywistego wyglądu.

Nie trudno zauważyć, że tytuł pracy nawiązuje do słynnej książki W. Cerama Bogowie, groby i uczeni. Na tym podobieństwo się kończy, czytelnik nie znajdzie tu pasjonujących życiorysów badaczy czy opowieści o odkryciach znanych na całym świecie. Mimo, że prezentują się one o wiele skromniej, to są niemniej ciekawe i w wielu przypadkach czekają na dokładniejsze zbadanie.

Warto, aby każdy zapoznał się z pracą wprowadzającą w ciekawy świat polskiej archeologii. My również mamy megality, święte jeziora, wampiry i nie rozwiązane zagadki.