Fotoplastikon - relikt przedwojennej Warszawy
Takich miejsc w stolicy nie ma już za wiele. Małe, kameralne pozwala odrobinę poczuć klimat przedwojennej Warszawy.
Krótka historia fotoplastikonów
Fotoplastikon był XIX-wiecznym wynalazkiem działającym na zasadzie stereoskopii, która pozwalała uzyskiwać trójwymiarowy obraz. W latach 80. August Fuhrmann udoskonalił urządzenie Aloisa Polaneckiego tworząc pierwszy fotoplastikon nazywany „Kaiser-Panorama”.
Fotoplastikony były niezwykle modne, ale nie przetrwały konkurencji z kinem. Dziś są same w sobie ciekawostką z dziedziny techniki i miejscem prezentowania fotografii stereoskopowych z minionych czasów.
Warszawski fotoplastikon
Fotoplastikon znajdujący się w kamienicy Hoserów przy Alejach Jerozolimskich 51 jest jednym z trzech w Polsce. Każdy z nich jest wyjątkowy na swój sposób. Ten warszawski chyba najbardziej, ponieważ jako jedyny działa nieprzerwanie in situ od 1905 r.
Urządzenie pozwala na jednoczesne oglądanie zdjęć 24-em osobom. W sali obok można obejrzeć mniejszy, przenośny fotoplastikon i aparaty fotograficzne czy urządzenia stereoskopowe.
Ideą twórców było przybliżanie widzom najdalszych zakątków świata. Dla odwiedzających było to miejsce spotkań towarzyskich, randek. W czasie wojny stanowił punkt konspiracyjnych spotkań. Po wojnie, prezentując zdjęcia przedwojennej Warszawy, dawał nadzieję na rychły powrót do normalności.
Kamienica Hoserów
Jeszcze kilka słów o kamienicy Hoserów, w której zlokalizowany jest fotoplastikon. Jest to jedna z najlepiej zachowanych kamienic w Śródmieściu z początku XX w. Wzniesiono ją w latach 1904-1905 zapewne według projektu Pawła Hosera, syna Piotra Hosera Starszego, udziałowca Zakładu Ogrodniczego Bracia Hoser. Innymi możliwymi projektantami budynku mogli być Apoloniusz Niebieski i Władysław Kozłowski, ponieważ byli projektantami willi Hoserów w Milanówku.
Eklektyczny styl kamienicy pełen jest florystycznych motywów, co stanowi nawiązanie do ogrodniczej profesji właścicieli. Nad wejściem zwraca uwagę kartusz z konewką i owocami. Na jednej z klatek schodowych zachowany jest oryginalny witraż ze słonecznikami. Fasada wyróżnia się boniowaniem na tle sąsiednich kamienic. Na dachu znajduje się belwederek przykryty kopułką.
![]() |
Kamienica Hoserów w Warszawie/ fot. Adrian Grycuk (CC BY-SA 3.0 PL) |
![]() |
Odrestaurowana studnia z głową lwa |
![]() |
Wjazd bramny |
Warto chociaż raz odwiedzić warszawski fotoplastikon. Nie tylko po to, by zobaczyć wystawę zdjęć. Dobrą okazją mogą być warsztaty tematyczne lub koncert albo gra miejska.
Aktualnie można oglądać w nim wystawę „Realia odbudowy stolicy: między ideologią a rzeczywistością”. Zdjęcia pokazują wycinek z powojennej rzeczywistości - wspólną odbudowę miasta ze zniszczeń.
Komentarze
Prześlij komentarz