Sejm upamiętnił Wincentego Pola w 150. rocznicę jego śmierci. Sejm RP "wyraża uznanie dla postawy oraz dorobku naukowego i poetyckiego wybitnego Polaka Wincentego Pola" - podkreślono w uchwale przyjętej w czwartek. Wincenty Pol, portret autorstwa Juliusza Kossaka z 1874 r./ Domena publiczna Za uchwałą opowiedziało się w czwartek 444 posłów, nikt nie był przeciw, od głosu wstrzymał się jeden poseł. W uchwale przypomniano, że "2 grudnia 1872 roku zmarł Wincenty Pol - zasłużony dla naszej Ojczyzny Polak z wyboru, geograf, poeta, kawaler orderu Virtuti Militari". Wincenty Pol urodził się 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie jako Wincenty Ferreriusz Jakub Pohl. "Jego ojciec był Niemcem z Warmii, zaś matka pochodziła ze spolonizowanej rodziny francuskiej. Język polski dobrze poznał dopiero jako nastolatek, oddając się lekturze twórczości romantyków. Podczas studiów na Uniwersytecie Lwowskim odkrył swoją polską tożsamość, związał się też z organizacjami konspiracyjnymi...

W ostatnim czasie w Polsce falę nie tyle oburzenia co dowcipkowania wywołały słowa prezesa o "dawaniu sobie w szyję" przez kobiety do 25. roku życia w kontekście przyczyn małego przyrostu naturalnego. Mam wrażenie, że nie każdy zna gest dawania sobie w szyję. Chcę go tu nieco przybliżyć. Car Rosji, Piotr I (1672-1725), jak na władcę przystało, nie wylewał za kołnierz. Gdy jeden z zatrudnianych przez niego złotników zamiast zwykłego wynagrodzenia za pracę poprosił o możliwość spożywania alkoholu na jego koszt w całym imperium, przystał na ten pomysł. Złotnik otrzymał odpowiedni dokument i upijał się w każdym możliwym zajeździe czy karczmie. Niestety ów dokument albo często ulegał zagubieniu lub zniszczeniu. Wobec tego wytatuowano mu na szyi symbol cara. Odtąd złotnik ilekroć przekraczał próg jakieś karczmy, gestem dłoni wskazywał na szyję i mógł pić bez przeszkód. Gest ten rozpowszechnił się w w Europie Środkowo-wschodniej i do dziś oznacza zaproszenie do spożywania alkoholu l...

Myśląc o prawdziwych sensacjach archeologicznych, w pierwszej kolejności wymienimy te z obszaru śródziemnomorskiego lub z egzotycznych dżungli. Agnieszka Krzemińska udowadnia jednak, że na naszym terenie nie brakuje równie ciekawych archeologicznych zagadek i spektakularnych odkryć. Agnieszka Krzemińska jest absolwentką archeologii na Uniwersytecie Warszawskim. Wskazana przez Ryszarda Kapuścińskiego do stypendium Alfred Toepfer Stiftung, ukończyła w jego ramach berliński Freie Universität. Jest dziennikarką w dziale naukowym „Polityki”. Publikowała też teksty dla „Świata Nauki”, „Wiedzy i Życia” a także pełniła funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Archeologii Żywej”. Przede wszystkim jest popularyzatorem archeologii i historii a jej prace Miłość w starożytnym Egipcie i Dawniej ludzie żyli w brudzie cieszą się uznaniem. Za Grody, garnki...  otrzymała Złotą Różę, nagrodę przyznawaną za najlepszą książkę popularno-naukową. Agnieszka Krzemińska, Grody, garnki i uczeni. O archeologic...

Jedni uważają go za podróżnika, inni za szpiega. Mimo że ta druga opcja jest dosyć dyskusyjna, z pewnością pozostawił po sobie znakomite reportaże ze świata, który już nie istnieje. Rowerem przez II RP... jest jednymi z nich. Bernard Newman (1897-1968) był znanym podróżnikiem I poł. XX w. Napisał ok. 140 książek o różnej tematyce: od powieści dla dzieci, kryminały, science-fiction po reportaże z podróży, które zwykle odbywał rowerem. Jeżeli zaś chodzi o jego działalność szpiegowską, to wiadomym jest, iż w czasie I wojny światowej działał we francuskim kontrwywiadzie. Podczas swych podróży w dwudziestoleciu międzywojennym wysyłał niekiedy raporty do rządu Wielkiej Brytanii np. o ruchach wojsk czy sytuacji na granicach. Najwięcej kontrowersji w kontekście jego szpiegowskiej działalności wzbudziła napisana przez niego w 1935 r. powieść Szpieg , której główny bohater nazywał się... Bernard Newman. Bernard Newman, Rowerem przez II RP. Niezwykła podróż po kraju, którego już nie ma. Reportaż...

Fundamenty średniowiecznego kościoła pod wezwaniem Jana Chrzciciela odkryto podczas prowadzonych prac konserwatorskich przy Kaplicy św. Jakuba w Sławkowie. O kościele tym wspominał kronikarz Jan Długosz. "To wielka radość, czekaliśmy na to 50 lat, bo wiedzieliśmy mniej więcej, gdzie znajdował się ten kościół. Podczas prac budowlanych natrafiono na szeroki mur zbudowany na zaprawie wapiennej. Po nitce do kłębka odkryliśmy cały rzut tego kościoła" – przekazał archeolog dr Jacek Pierzak. Kościół ufundował biskup krakowski Jan Muskata (ok. 1250–1320) na przełomie XIII i XIV w. Obiekt służył wiernym do 1455 r. "Wtedy to oddziały zaciężne, walczące podczas wojny trzynastoletniej u boku Kazimierza Jagiellończyka z Krzyżakami nie otrzymały żołdu. Wracając do domu żołdacy pod dowództwem Jana Świeborowskiego +rekompensowali+ to sobie grabiąc i niszcząc tereny, przez które przejeżdżali. Spalili wówczas Czeladź, zniszczyli kościół w Sławkowie, ukradli 100 koni z kopalni olkuskich, k...

Atrakcyjne renesansowe kafle piecowe o jakości i stylistyce wykonania dorównującej tej z zamku królewskiego na Wawelu w Krakowie odkryli naukowcy w czasie badań pozostałości po warowni w Żelechowie (woj. mazowieckie). Badania przeprowadzili w sierpniu archeolodzy i historycy z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN oraz Instytutu Historii PAN. Podczas tego sezonu prac skupili się na eksploracji pozostałości XVI-wiecznego dworu oraz znajdujących się wcześniej na jego miejscu zabudowań ze schyłku średniowiecza. Konstrukcje były częścią drewnianego zamku. Jak przekazał Nauce w Polsce szef badań Wojciech Bis z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, dzięki wykopaliskom ustalono, że drewniany budynek użytkowany w XVI w. zniszczył pożar. Archeolodzy odkopali spalone belki oraz warstwy przepalonej gliny, która mogła pokrywać ściany i podłogę konstrukcji. Jednak najbardziej spektakularnym znaleziskiem - zdaniem badaczy - okazały się pozostałości pieca kaflowego, który ogrzewał zapewne reprezenta...

W mediach, zwłaszcza tych których wydawcą jest Grupa Polska Press, wychwalane są plany budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego: mega lotniska i linii Kolei Dużych Prędkości (tzw. szprych) promieniście do niego prowadzących. Pod tą otoczką wspaniałości inwestycji kryją się zagrożenia dla zabytków. Kwestia zagrożenia zabytków w związku z budową lotniska w Baranowie oraz KDP nie jest dla wszystkich oczywista. Niewiele osób, których ta kwestia nie dotyczy bezpośrednio, zwraca na to uwagę. Jedynie lokalne społeczności cieszące się nowo zrewitalizowanymi zabytkami przy pomocy m. in. środków pozyskanych z UE, walczą o odsunięcie planowanych tras kolejowych od siebie lub wybór wariantu najmniej ingerującego w integralność ich miejscowości. Poniżej podam kilka przykładów. O KDP można powiedzieć tyle, że od kilku lat trwają konsultacje społeczne w sprawie jej przebiegu. Wytyczono na mapie linie wg chciało by się powiedzieć "widzimisię", skoro poprowadzono je bezpośrednio przez obiekty...

Kopalnia znajduje się na stanowisku Powars II w Sunrise w hrabstwie Powars w stanie Wyoming u podnóża Gór Skalistych, badanym od 1986 r. Wysunięta przed kilku laty hipoteza, iż może to być najstarsza kopalnia w obu Amerykach została teraz potwierdzona. Badania nad Powers II prowadził w latach 1986-2020 Georg Frison, a po jego śmierci kontynuowane są przez Spencera Peltona, który zresztą od 2016 r. należał do zespołu badawczego. W latach 2017-2020 analizowano nowo odkrywane i liczone w tysiącach artefakty wykonane ze zwierzęcych kości i rogów a służące do wydobycia ochry. Już wcześniej natrafiano tu na groty strzał z różnych rejonów Ameryki. Teraz wiadomo, iż kopalnia ta była prężnie rozwijającym się ośrodkiem, a ochra znajdowana w miejscach pochodzenia grotów (np. Teksasu) była wydobyta właśnie tu. Ustalono, iż kopalnia rozwijała się w dwóch fazach. Pierwsza z nich trwała od ok. 12 840 do ok. 12 505 lat temu i była powiązana z kulturami Clovis i Plainview. Z tego okresu pochodzą różnor...

Rajd został zorganizowany z inicjatywy Stowarzyszenia "Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej". Łączy formę pieszych wycieczek z żywą lekcją historii. Rajd odbył się w dniu 28 maja w miejscowości Joachimów-Mogiły k/Bolimowa. Każdy z uczestników otrzymywał pamiątkową przypinkę oraz pocztówki z reprodukcjami zdjęć wykonanych przez walczących żołnierzy na istniejącym tu ponad 100 lat temu froncie. Istniała też możliwość zakupu na DVD filmu "Obłoki śmierci", ukazującego pierwszo-wojenne walki w tej okolicy. Ze względu na pogodę wzięło w nim udział ok. 40 osób, nie licząc oczywiście rekonstruktorów. Na uczestników czekały na ok. 10-kilometrowej trasie mini-inscenizacje. Przewodnikiem był Piotr Moskwa - wiceprezes stowarzyszenia. Piotr Moskwa, członek Stowarzyszenia"Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej" barwnie opowiadał o pierwszo-wojennych walkach Marsz rozpoczął się przy wiacie leśnej nieopodal Pomnika Powstańców Styczniowych. W niewielkiej odległości od tego miejsca znajduj...

Na wschodzie Hiszpanii archeolodzy natrafili na pozostałości obozowiska neandertalczyków. Według wstępnych szacunków dzisiejszą prowincję Alicante nasi wymarli krewni zamieszkiwali przed ponad 120 tysiącami lat. Stanowisko archeologiczne, na którym natrafiono na ślady aktywności neandertalczyków, znajduje się w gminie Aspe na terenie parku przyrody Los Aljezares. Było to obozowisko, które funkcjonowało na otwartej przestrzeni. Badania tego miejsca na terenie dzisiejszego w Los Ajezares trwają od lipca 2021 r. - poinformował zespół archeologów z Uniwersytetu w Walencji. W badaniach uczestniczyli też eksperci z uniwersytetów w Alicante i francuskim Montpellier, a także pracownicy Muzeum Archeologicznego w Bilbao. Pierwsza rekonstrukcja Neandertalczyka autorstwa Hermanna Schaaffhaesena Kierujący pracami prof. Aleix Eixea podkreśla znaczenie odkrycia. Jak mówi, większość badań dotyczących życia neandertalczyków opierało się dotąd głównie o znaleziska w jaskiniach. Badacz podkreślił, że odk...

Średniowieczne brakteaty - jednostronne monety - przechowywane w glinianym garnku odnaleziono w okolicach Wałbrzycha na Dolnym Śląsku. Według archeologów tak dużego, formalnie zgłoszonego znaleziska, nie było od co najmniej stu lat. Zgłoszenie o znalezisku wpłynęło do wałbrzyskiej Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu 7 kwietnia. Następnego dnia starszy inspektor ds. zabytków archeologicznych, Marek Kowalski, wraz z ekipą archeologów z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego dokonali oględzin zgłoszonych przedmiotów oraz miejsca znalezienia. Na trop cennych zabytków archeologicznych miał trafić pies o imieniu Kajtuś podczas spaceru ze swoim właścicielem. „Okazało się, że znalezione przedmioty to średniowieczne brakteaty, które były przechowywane w zniszczonym glinianym garnku. Wstępne oględziny pozwalają określić chronologię znaleziska na pierwszą połowę XIII wieku. Znalezisko jest homogeniczne, jeżeli chodzi o naczynie i monety. Sugeruje to okres, w kt...

Bez wątpienia Nowy Świat jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych ulic Warszawy. Od jej wschodniego zaplecza znajdują się dwie kamienice popadające od lat w ruinę i wymagające pilnego remontu.  Obie oficyny znajdują się przy obecnej ul. Gałczyńskiego 8 i 10. Nie posiadają wartości artystycznej, będąc zwykłą prosta miejska zabudowa, i nie są związane z żadnym wydarzeniem historycznym. A jednak warto by było je zachować dla następnych pokoleń. Przed 1949 r. stanowiły część zaplecza Nowego Światu, odpowiednio pod numerami 44 i 46. Są unikatowym reliktem dawnej podwórzowej zabudowy posesji, zamkniętych kamienicami frontowymi Nowego Światu. Przypominały one wlot wewnętrznej uliczki obudowanej oficynami mieszkalnymi i obiektami gospodarczymi. Oficyna przy Gałczyńskiego 8 zamykała trójdzielne podwórze przy Nowym Świecie 44 i miała ten sam adres, natomiast oficyna pod 10 zamykała posesję przy Nowym Świecie 46. Trójpiętrowa oficyna Rydzykowskich przy ul. Gałczyńskiego 8 wybudowana zo...

W powszechnej świadomości Zbrodnia Katyńska funkcjonuje jako mord na oficerach Wojska Polskiego dokonanego przez Sowietów na jeńcach wojennych więzionych w Ostaszkowie, Kozielsku, Starobielsku oraz we Lwowie, Równym, Łucku, Tarnopolu, Drohobyczu i Stanisławowie. W ramach tej zbrodni zamordowano również kilka tysięcy cywili, nie oszczędzono kobiet. Jedną nawet aresztowano z 2-letnim synkiem. Sowieci po ataku na Polskę 17 września 1939 r. przystąpili do systematycznych aresztowań nie tylko wziętych do niewoli jeńców, ale również cywili. W tym drugim przypadku byli doskonale przygotowani - wiedzieli których obywateli uwięzić. Łącznie w rękach Sowietów znalazło się wówczas ok. 250 tys. obywateli państwa polskiego. Osobne obozy, więzienia i decyzja o eksterminacji Już 19 września zdecydowano o powołaniu Zarządu do Spraw Jeńców Wojennych i Internowanych przy NKWD i podległej mu sieci obozów i więzień rozlokowanych w obwodach zachodniej U...

W listopadzie 2000 r. dwa notatniki Karola Darwina udostępniono do sfotografowania w tymczasowym studiu fotograficznym znajdującym się w piwnicy biblioteki. W lutym 2001 r. zauważono ich zaginięcie. Po ponad 20 latach anonimowa osoba podrzuciła je do biblioteki w różowej torbie prezentowej z karteczką "Wesołej Wielkanocy dla bibliotekarzy", oczywiście w miejscu nieobjętym monitoringiem. Chyba komuś było wstyd za tak długie ich przetrzymywanie a i strach przed konsekwencjami też nie był z pewnością nie bez znaczenia. Fragment notatnika z drzewem życia/ Domena Publiczna Słynne notatniki Darwin sporządził podczas swej podróży na Galapagos w 1837 r. Zawierały pierwszą, mniej rozbudowaną wersję drzewa życia znaną z jego dzieła O powstawaniu gatunków z 1859 r. Notatniki będzie można oglądać od lipca na wystawie poświęconej Darwinowi.

Niemieccy archeolodzy natrafili na wyjątkowe znalezisko podczas prac wykopaliskowych. Łódź datowana na 2 tys. lat p. n. e. znajdowała się przy dawnym brzegu Eufratu nieopodal starożytnego Uruk. Uruk było jednym z najstarszych miast w tej części Bliskiego Wschodu. Założony przez Sumerów, był później ważnym miastem państwa babilońskiego. Ciągłość osadnictwa trwała w tym miejscu do ok. VII w. n. e., do mniej więcej podbojów arabskich. Rekonstrukcja starożytnej łodzi i przystani w sumeryjskim Eridu/ Domena publiczna Łódź odkryli już w 2018 r. archeolodzy z Niemieckiego Instytutu Archeologicznego. Udokumentowano ją wówczas fotogrametrycznie. Obecnie, wobec konieczności przeprowadzenia wykopalisk ratunkowych, jej szczątki ponownie ujrzały światło dzienne. Mierząca 7 m długości i 1,4 m szerokości łódź została zbudowana z drewna, trzciny, liści palmowych i uszczelniona bituminem. Zatonęła przy brzegu Eufratu. Dalsze badania i konserwacja zostanie przeprowadzona w Muzeum Iraku w Bagdadzie. Bibl...