Z biblioteki historyczki: "Polskie i obce znaki zaszczytne żołnierzy 2. Pułku Saperów Kaniowskich" - Z. Kiełb

Praca ta jest pokłosiem wieloletnich badań Zbigniewa Kiełba nad historią 2. Pułku Saperów Kaniowskich, stacjonującego w Puławach w latach 1921-1939.  Przygotowana została z okazji 100-lecia powstania formacji. Czy warto po nią sięgnąć?

Zbigniew Kiełb jest historykiem i muzealnikiem związanym z Puławami. Jego zainteresowania koncentrują się wokół dziejów 2. Pułku Saperów Kaniowskich. Do jego najbardziej znanych prac należą właśnie Zarys historii 2. Pułku Saperów Kaniowskich z 2008 r. oraz "Zapomniany" kaniowczyk Stanisław Magnuszewski (1888-1968).

Zbigniew Kiełb, Polskie i obce znaki zaszczytne żołnierzy 2. Pułku Saperów Kaniowskich, Puławy 2021, liczba stron: 352, oprawa twarda

Polskie i obce znaki... stanowią podsumowanie jego wieloletnich badań. Praca ta napisana jest dość lekkim piórem. Układ treści jest logiczny a sam wykład przejrzysty. Nie posiada klasycznego wstępu. Autor bardzo osobiście potraktował tę część, dając do zrozumienia czytelnikowi, że temat odznak honorowych w kontekście puławskich saperów jest mu bliski. I oto nadszedł odpowiedni moment, aby podsumować posiadaną wiedzę w tym zakresie. W tym miejscu autor zaczął zmieniać nieco sposób narracji i już bardziej naukowym językiem przedstawił metodologię badań.

Pierwsze rozdziały poświęcone zostały historii pułku oraz jego sztandarom. W następnych omawiał pokolei, wedle wagi, poszczególne odznaczenia państwowe (polskie i zagraniczne), odznaczenia pułkowe, znaki pamiątkowe i wreszcie te związane z posiadanymi umiejętnościami lub pełnionymi funkcjami.

Autor przyjął pewien schemat opisu oznak, dzięki czemu treść pracy jest uporządkowana. Zawsze zaczynał od nazwy i jej wariantów, poprzez czas i ilość nadań, następnie wymieniał jej projektantów i wykonawców, kształt oraz znanych saperów, którzy ją otrzymali. Na końcu przedstawiał historię oddziałów wojskowych, których żołnierzom te znaki przyznawano, względnie przybliżał wydarzenia, które chciano dzięki nim upamiętnić.

W ten sposób autor ciekawie przedstawił nie tyle historię 2. Pułku Saperów Kaniowskich, co historie pojedynczych żołnierzy, którzy walczyli na różnych frontach a w czasie dwudziestolecia międzywojennego los niejako rzucił ich do puławskiego garnizonu.

Tekst okraszony został dużą ilością materiału ikonograficznego - zawsze zaprezentowano omawiany znak, względnie jego odmiany (tudzież rodzaje zapięcia) fotografie saperów go posiadających oraz legitymacji uprawniającej do noszenia go. Walorem pracy jest bez wątpienia dodatek koloryzowanych zdjęć, które doskonale prezentują barwne odznaczenia noszone na mundurach.

Na plus zaliczyć należy również spis grawerów, którzy wykonywali odznaki.

Przy tej objętości tekstu nie dało się niestety uniknąć kilku niedociągnięć. Przede wszystkim chodzi o literówki, czasem źle odmieniono przez przypadek słowo. Tylko w jednym miejscu autor był nieścisły w swym wykładzie - otóż na s. 198 podał, iż nie jest znany z imienia i nazwiska st. sierżant posiadający odznakę pamiątkową 1. Brygady Polskiej Siły Zbrojnej, a na następnej stronie umieścił jego fotografię z 1920 r. z podpisem "st. sierżant Franciszek Kotarasiński". Rozumiem, iż autor w trakcie opracowywania tematu mógł uzyskać nowe dane, których przez przeoczenie nie umieścił w tekście. Dodatkowo w pracy zabrakło mi indeksu nazw osobowych i miejsc.

Polskie i obce znaki zaszczytne... adresowane są raczej do specjalistów zajmujących się falerystyką oraz historią wojskowości. Co nie oznacza, iż inni zainteresowani nie mogą po nią sięgnąć. Jak najbardziej mogą, a wiele ciekawostek może ich zaskoczyć. Z nielegalnymi odznaczeniami włącznie.