Chyba niewiele jest osób, które nie spotkały się z terminami "Wielka Lechia", "Imperium Lechickie" czy po prostu "Lechia". Temat zyskuje na coraz większej popularności, gdyż lansowany jest jako wiedza, której nie tyle nie uczą w szkołach co wręcz zatajają ją przed społeczeństwem. Czy słusznie? Autorem książki jest Artur Wójcik - historyk uważający, że nie przejdzie do historii, a jego głównym zadaniem jest demaskowanie historycznych bzdur (a do takowych bez wątpienia "Wielka Lechia" należy). Poza tym prowadzi popularnego bloga "Sigillum Authenticum". Praca A. Wójcika jest drugim głosem rozprawiającym się w turbolechitami. Rok wcześniej zrobił to Roman Żuchowicz w książce Wielka Lechia. Źródła i przyczyny popularności..  Świadczy to dobitnie o tym, że na polskiej historiografii powstała narośl, którą trzeba zwalczać. Jej zwolennikami są osoby, które prawdopodobnie nie mają zbyt wielkiego pojęcia o historii i nie bardzo potrafią z...

Od 5 października 2019 r. do 8 marca 2020 r. można zwiedzać w Muzeum Archeologicznym w Krakowie wystawę "Pompeje. Życie i śmierć w cieniu Wezuwiusza". Eksponaty prezentowane na wystawie przybyły prosto z Neapolu. Prezentują życie codzienne mieszkańców od rozrywek, przez domowe zacisze po codzienne zajęcia. Szczególnie wyeksponowano elementy domów publicznych. Oryginalnym eksponatom towarzyszyły multimedialne prezentacje, przejrzyste w odbiorze. Interesująco wśród nich prezentował się przewodnik po mieście. Cyfrowa plansza przedstawiająca plan miasta z zaznaczonymi ciekawymi punktami. Po kliknięciu wyświetlało się zdjęcie ze współczesnym widokiem miejsca i zwięzły opis. Osobną salę przeznaczono na zaprezentowanie ostatnich chwil mieszkańców, już w czasie katastrofy w 79 r. n. e. Fotografie z wykopalisk przedstawiające zwęglone ciała mieszkańców oraz ich współczesne odlewy gipsowe stanowią wymowny obraz ich ostatnich chwil życia. Amor z delfinem  Przedmioty ...

Archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku poinformowali o swoich wynikach 10-letnich badań nad odkrytymi pułapkami na mamuty w miejscowości Tultepec. Wiek obu odkrytych pułapek szacuje się na 15 tys. lat. Miały głębokość 170 cm i średnicę 25 m i pionowe ściany uniemożliwiające ucieczkę. Znajdowały się w nich szczątki należące do co najmniej 14 mamutów. Archeolodzy sądzą, że umieszczone blisko siebie pułapki pozwalały na większe prawdopodobieństwo zagonienia w nie zwierzęcia przez grupy myśliwych liczące od 20 do 30 osób. W trakcie polowania wykorzystywano pochodnie by płoszyć lub bronić się przed zwierzętami, które bały się ognia. Gdy zwierzę wpadało w pułapkę było zabijane i ćwiartowane, a specjalne urządzenia znajdujące się w pobliżu ułatwiały transport mięsa do obozowiska. Z badań wynika też, prehistoryczni ludzie otaczali szacunkiem zwierzęta, na które polowali. Wnioskować można o tym z ułożenia kości jednego z mamutów. Znajdowały się na n...

Być może będzie trzeba pisać na nowo podręczniki do antropologii fizycznej. Odkrycia paleontologów z ostatnich lat burzą utarty obraz koncepcji afrykańskiej prakolebki ludzkości oraz ewolucji dwunożnego poruszania się. Niedawno świat obiegła informacja o odkryciu  skamieniałych szczątków człekokształtnej małpy sprzed 1 1,6 mln lat na terenie południowych Niemczech, w Bawarii. Należała do gatunku nazwanego Danuvius guggenmosi i charakteryzowała się długimi kończynami górnymi jak u małp oraz wyprostowanymi dolnymi kończynami jak u współczesnych ludzi. Byłby to zatem najstarszy znany przedstawiciel małp człekokształtnych, który mógł poruszać na dwóch kończynach, pochodzący w dodatku z Europy a nie z Afryki (na której zresztą 300 tys. lat temu pojawili się pierwsi homo sapiens ). Dotychczas uważano, iż ta dwunożność pojawiła się u hominidów żyjących w Afryce 6 mln lat temu, a wiązano ją z występującym wówczas na obszarze współczesnej Kenii gatunkiem  Orrorin tu...

U wybrzeży Szwecji archeolodzy natrafili na wrak wojennego okrętu z XV w. Na jego pokładzie zachowały się doskonale beczki, zawierające najprawdopodobniej piwo. Znaleziony okręt nazywał się "Gribshunden" lub "Griffen" i należał do floty wojennej duńskiego króla Jana Oldenburga (1481-1513). Okręt zatonął ok. 1495 r. u wybrzeży Ronneby, a zmierzał do Kalmar celem negocjacji wojennych. Interesujące beczki oznaczono literą "A". W pokrywach umieszczono dwa otwory służące do nalewania trunków. Bibliografia: Beczki z piwem sprzed 500 lat odnalezione we wraku okrętu wojennego, "Skandynawiainfo.pl" z dnia 2 września 2019 r.

W sierpniu polscy i peruwiańscy archeolodzy odkryli na południowym stoku wulkanu Coropuna inkaski kompleks ceremonialny, który jest największym ze znanych tego typu kompleksów, położonym 4800 m. n. p. m. Il. 1. Masyw wulkaniczny Coropuna /fot. Edubucher / CC BY-SA-3.0 Wulkan Coropuna był jedną z 5 najważniejszych świętych gór Inków. Odkryty kompleks składa się z 20 budowli i 5 placów; badacze szacują, że może zajmować powierzchnię 7 ha. Dr Maciej Sobczyk z UW uważa, że rozmiar inwestycji wiele mówi o popularności sanktuarium i o licznie przybywających doń pielgrzymów. Zauważa również, że miejscowi mieszkańcy znali ruiny wcześniej i dzięki ich informacjom oraz zdjęciom satelitarnym udało się namierzyć ruiny. Budowle o pow. 5-15 m2 wzniesione zostały z kamieni a ich zadaszenie najprawdopodobniej z trawy. Brak śladów stałego osadnictwa wskazuje, że okresowo Inkowie przybywali do kompleksu, by złożyć ofiary na szczycie wulkanu. Bibliografia: Zdziebłowski S., Archeolodzy odkryl...

Do 9 listopada w państwowym muzeum MAPSE na Wyspie Wielkanocnej można zwiedzać wystawę przygotowaną przez polskich archeologów "Trzeci wymiar archeologii". Jest ona prezentacją wyników prac prowadzonych na Wyspie, od 2001 r. przez światowej sławy speleologa Andrzeja Ciszewskiego i od 2009 r. dr. Macieja Sobczyka z Ośrodka Badań Prekolumbijskich UW. Il. 1 Posągi z Wyspy Wielkanocnej (fot. Aurbina / domena publiczna) Poza nielicznymi wyjątkami, wystawa ma charakter multimedialny i interaktywny. Prezentuje nowoczesne, nieinwazyjne metody badań archeologicznych: trójwymiarowe skanowanie, lotnicze skanowanie laserowe. Największą atrakcją jest możliwość wirtualnego spaceru po jaskini Ana Kai Tangata, w której znajdują się malowidła naskalne. Jaskinia ta jest zamknięta dla zwiedzających ze względu na ryzyko jej zawalenia. To jednocześnie uświadamia, w jak niebezpiecznych warunkach muszą niekiedy pracować naukowcy. Na wystawie znalazło się siedem kopii eksponatów wydrukowany...

Podczas wykopalisk prowadzonych w słynnych Pompejach archeolodzy natrafili na ciekawe znalezisko - resztki szkatułki pełnej amuletów. Amulety nie były wykonane z drogich materiałów, i raczej ich zastosowanie wiązało się ze sferą szczęścia, płodności i ochroną przez złem. Kształty były różnorodne: fallusy, czaszki, Harpokrates, zamknięte pięści. Ze szkatuły najlepiej zachowały się jej metalowe zawiasy. Archeolodzy przypuszczają, iż mogła należeć do niewolnicy, która mogła pełnić rolę wróżki. Znalezisko to wyróżnia się na tle innych odkrytych przedmiotów w rejonie tzw. Domu w Ogrodzie: luster, biżuterii. W atrium domu natrafiono na szkielety 10 osób, które mają zostać poddane badaniom DNA.

Już kilka lat temu archeolodzy na obiekt zlokalizowany na wyspie na Jeziorze Sowica (woj. pomorskie) dzięki lotniczemu skanowaniu laserowemu (ALS). Wstępnie określono, że mogą to być pozostałości po średniowiecznym grodzisku. Po dokładniejszych badaniach metodą geofizyczną oraz analizie zdjęć wykonanych z drona ruszyły prace wykopaliskowe, które niedawno się zakończyły. Pierwotnie budowlę składającą się z trzech koncentrycznych fos i dwóch wałów wzniesiono na planie spłaszczonego owalu 90x70 m. Badania archeologiczne prowadzone pod kierunkiem Kamila Rabiegi z IA UKSW wykazały, iż budowla pochodziła z V w. p. n. e. i została wzniesiona przez społeczność kultury łużyckiej. Wewnątrz jednej z fos natrafiono na pozostałości drewnianej konstrukcji wzniesionej na drewnianych palach. Il. 1.Rekonstrukcja drewnianego neolitycznego wału z ok. 4840-4590 p. n. e. z Künzing-Unternberg / fot. Wolfgang Sauber / CC BY SA 3.0.2.5.2.0.1.0. / Wikimedia Commons Budowla na wyspie z Jeziora Sowica...

Wybudowany w latach 70. ub. wieku modernistyczny Dworzec Centralny wpisano do rejestru zabytków. Zapowiadany remont ma przywrócić jego wystrój z lat 70. Il. 1 Dworzec Warszawa Centralna w latach 70. / CC BY-SA 2.0 Budynek został zaprojektowany przez Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Zbudowany nieopodal Pałacu Kultury i Nauki stanowił jedną ze sztandarowych peerelowskich inwestycji. Oddany do użytku 5 grudnia 1975 r. cieszył podróżnych wieloma nowartorskimi nowinkami, zwłaszcza ruchomymi schodami i automatycznymi drzwiami. Obecnie jest symbolem Warszawy. Il. 2 Dworzec w roku 1975 / fot. KAW Pulishing / Domena publiczna  Prace remontowe mają ruszyć jeszcze w tym roku i potrwać do 2021. Poza przywróceniem modernistycznego wnętrza ma zostać uporządkowana w nim przestrzeń reklamowa oraz mają być wprowadzone udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. Bibliografia: Lande J., Dworzec Centralnyw Warszawie zabytkiem. Teraz PKP przywróci wystrój lat 70., "Historia...

Do odkrycia doszło w Peru na brzegu rzeki Rio Alto Madre de Dios. Badacze pobierając osady, czyścili je za pomocą sit. Znajdowało się w nich setki fragmentów skamieniałości różnych zwierząt. Interesujący tu ząb małpy to trzonowiec dwukrotnie większy od łepka szpilki i z tego powodu mógł umknąć badaczom przelatując przez oczka sita. Zakwalifikowano go jako szczątki przedstawiciela nieznanego wcześniej gatunku, o wielkości podobnej do chomika. Wiek znaleziska określono na 18 mln lat. Ząb ten wypełnia lukę w kopalnym zapisie ewolucji małp, gdyż dla Ameryki Południowej istnieje zaledwie kilka fragmentów skamieniałości z okresu 31-13 mln lat temu. Przypuszcza się, iż małpy przybyły na teren Ameryki Południowej z Afryki ok. 40 mln lat temu. Szybko się zróżnicował, obecnie w Ameryce żyje 150 gatunków małp. Bibliografia: Nowak T., Paleontolodzy znaleźli ząb małpy, która była wielkości chomika , "Rzeczpospolita" z dnia 30 lipca 2019 r.,  https://www.rp.pl/Archeologia/190729372...

Pracujący w Jaskini nad Huczawą w Tatrach Bielskich polsko-słowacki zespół archeologów odkrył pradziejowe ślady działalności człowieka. Dotąd podejmowane wcześniej próby w tym kierunku nie przynosiły rezultatów. Dlatego jest to przełomowe odkrycie. Il. 1 Jaskinia nad Huczawą / fot. Rafik k / CC-BY-SA-4.0.3.0.2.5.2.0.1.0 W jaskini znajdowało się obozowisko lub miejsce obrzędowe, należące do przedstawicieli paleolitycznej kultury magdaleńskiej. Ta znana jest głównie z naskalnych malowideł, z których najsłynniejsze znajdują się w jaskini Lascaux we Francji. Surowce, z których wykonano narzędzia znalezione w jaskini, pochodzą z różnych części Europy, np. krzemień jurajski z okolic Krakowa, minerały z Moraw i środkowej Słowacji. Poza tym znaleziono fragmenty naczyń z XV-XVI w. oraz monety w okresu II wojny światowej. Pobrane próbki geologiczne i faunistyczne pozwolą na poznanie ówczesnego środowiska. Badania przeprowadzono pod kierunkiem prof. Pawła Valde-Nowaka z Uniwersytyetu ...

Mozaikę sprzed blisko 2 tys. lat odkryli polscy archeolodzy w Aleksandrii w Egipcie. Znalezisko świadczy nie tylko o zamożności ówczesnych mieszkańców badanych domów mieszkalnych, ale też o popularności sztuki mozaikarskiej - poinformowali PAP odkrywcy. Starożytny dom, wewnątrz którego dokonano odkrycia, położony jest na w sercu antycznego miasta - Aleksandrii. To stanowisko archeologiczne, określane jako Kom el-Dikka, badane jest od 1960 r. przez ekipę badaczy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej (CAŚ) Uniwersytetu Warszawskiego, we współpracy z Ministerstwem Starożytności Egiptu. W ostatnich latach prace wykopaliskowe koncentrują się na badaniach architektury mieszkalnej z I–III wieku, czyli czasów, w których Egipt znalazł się pod władaniem Rzymu. "Skądinąd wiadomo, że budynki z tego okresu mogą być bogato zdobione, co znalazło potwierdzenie w naszych tegorocznych okryciach. W jednym z domów mieszkalnych odkryliśmy piękną mozaikową posadzkę" – opowiada szef wyko...

Około dwa tygodnie temu rozpoczęto prace modernizacyjne przed dworcem PKP w Inowrocławiu. Jezdnia w tym miejscu od lat się zapadała. Podczas prac budowlańcy natrafili na dziwną ceglaną konstrukcję, co bezzwłocznie zostało zgłoszone do konserwatora zabytków. Przeprowadzone w tym miejscu prace archeologiczne potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia, że konstrukcja jest pozostałością fundamentów lodowni, która służyła do przechowywania żywności w transporcie kolejowym. Funkcjonowała w latach 1892-1945. Konserwator wyraził zgodę na rozbiórkę konstrukcji. Bibliografia: Fijałkowski D., Niezwykłe odkrycie przed dworcem PKP w Inowrocławiu. To przez to wciąż zapadała się jezdnia!, "Gazeta Pomorska" z dnia 24 lipca 2019 r.,  https://pomorska.pl/niezwykle-odkrycie-przed-dworcem-pkp-w-inowroclawiu-to-przez-to-wciaz-zapadala-sie-jezdnia/ar/c1-14294677?fbclid=IwAR29N4kWzpPmdG_Sl_8RMnQ8XRRi3S7_CwQ5TiTlrow_9S5Nz0JqW8f1Xyk  (dostęp 24 lipca 2019 r.).

Skarb odkryto w kwietniu, ale dopiero teraz podano tę informację do publicznej wiadomości w obawie przed zniszczeniem stanowiska archeologicznego przez poszukiwaczy-amatorów. Podczas wykopalisk nic więcej nie znaleziono. Il. 1 Jedna z bransolet ze Skarbu z Krobowa w pow. grójeckim odkrytym w 1970 r. (fot. Maciej Szczepańczyk / CCBY-SA 3.0) Skarb znaleziono przypadkowo, a osoba która tego dokonała powiadomiła Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze. W dowód uznania WUOZ wystąpił do MKiDN o przyznanie znalazcy nagrody  Na skarb składają się dwie złote bransolety wykonane z podwójnego drutu o grubości 1 mm i przekroju okrągłym lub owalnym. Z jednej strony drut skręcono i ułożono w siedem pętelek. To sprawia, skarb nie ma żadnych analogii, choć znane są podobne złote znaleziska przypisywane kulturze łużyc kiej: z Eberswalde w Niemczech Wsch. datowane na IX w. p. n. e. oraz mniejszych rozmiarów bransolety datowane na okres halsztacki znalezione w Wicinie w Lub...

Kilkadziesiąt mumii sprzed ok. 2 tys. lat odkryli polscy archeolodzy w czasie wykopalisk w sąsiedztwie najstarszej piramidy świata na nekropolii w Sakkarze w północnym Egipcie. Najwięcej mumii złożono bezpośrednio w piasku - poinformowali naukowcy. Wykopaliska na terenie rozleglej nekropoli w Sakkarze prowadzone są przez polski zespół od ponad dwudziestu lat.ale "Większość z odkrytych przez nas w ostatnim sezonie mumii była bardzo skromna. Poddano je jedynie podstawowym zabiegom balsamierskim, po czym owinięto w bandaże i złożono bezpośrednio w zagłębieniach wykopanych w piasku" - opowiada PAP kierownik wykopalisk, dr hab. Kamil O. Kuraszkiewicz z Zakładu Egiptologii Wydziału Orientalistycznego UW. Podczas ostatnich badań, które odbyły się we wrześniu 2018 r., wysiłki badaczy skupiły się m.in. na odsłanianiu obszaru między terenem przylegającym do piramidy Dżesera (najstarszej piramidy na świecie) a zachodnim odcinkiem tzw. Suchej Fosy. Ta ostatnia to wykuty w skale r...

Dwa łańcuchy egzekucyjne sprzed kilkuset lat znaleźli archeolodzy w czasie wykopalisk w obrębie szubienicy w Żaganiu (Lubuskie). Zdaniem odkrywców tego typu zabytki są bardzo rzadko odkrywane na terenie Polski. Badacze wydobyli też kilka tysięcy fragmentów kości. Szubienica funkcjonowała w Żaganiu od XVI do XVIII w. Naukowcy szacują, że w sumie pozbawiono tam życia kilkadziesiąt osób. Skazańców wieszano lub ścinano. W tym roku w czasie wykopalisk uwagę archeologów przykuło znalezisko w postaci dwóch łańcuchów egzekucyjnych. "Z jednego z nich zachowało się zaledwie pojedyncze ogniwo, ale drugi składający się z już czterech jest najprawdopodobniej kompletny. Łańcuchy egzekucyjne należą do niezwykle rzadkich znalezisk, dotychczas z terenu Polski znane są jedynie dwa kompletne tego typu przedmioty" - opowiada PAP kierownik projektu badawczego, dr Daniel Wojtucki z Uniwersytetu Wrocławskiego. Do czego służyły łańcuchy? Stosowano je zamiast sznura w czasie egzekucji. Po jej...

Nie siedem a nawet 50 cmentarzysk stelowych, czyli takich , w których pochówki zaznaczano pojedynczym, wysokim głazem zidentyfikował na terenie Podlasia archeolog Hubert Lepionka z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Do tej pory w obiegowej opinii przeważał pogląd, że cmentarzyska stelowe na Podlasiu były miejscami ostatecznego spoczynku Jaćwingów. Była to wojownicza społeczność, blisko spokrewniona z Prusami i Litwinami. Została podbita m.in. przez Zakon Krzyżacki. Według innych opinii - były to cmentarze epidemiczne, gdzie masowo chowano zmarłych po plagach „morowego powietrza”, które kilkakrotnie od czasów nowożytnych miało gnębić Podlasie. Il. 1. Obszar Podlasia w latach 1574–1795 na tle współczesnego podziału administracyjnego Polski (żródło: Wikipedia/ CC BY-SA 3.0) "Dziś te  hipotezy ulegają zmianie - mówi PAP archeolog Hubert Lepionka z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, który prowadzi badania i poszukiwania tych nekropolii. - Po pierwsze okazało się, że cmentarzys...

To była jedna z pięciu znanych megapowodzi, jakie miały miejsce w historii świata. Jej przyczyną było ocieplanie się klimatu pod koniec jednej z epok lodowcowych w Europie, ok. 15-17 tys. lat temu. Jej ślady są widoczne do dziś w okolicach Suwałk. Lądolód pokrywający wówczas rozległe rejony północnej Polski mógł liczyć grubość 2-3 km. Woda z topniejącego lodu gromadziła się tuż pod jego powierzchnią lub na niej. Tworzyły się gigantyczne jeziora. Do omawianej powodzi doszło wtedy, gdy w dnie takiego jeziora, mogącego mieć nawet 30 km2, powstała szczelina. Woda uchodziła z niego z prędkością ok. 55 km/h. Powódź niosła ze sobą ok 2 mln3 wody na sekundę. To 10 razy więcej niż przepływ Amazonki. Odkrycia dokonali badacze z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podczas analizy lidarowej mapy terenu Suwałk. Widoczne formy w terenie przypominały olbrzymie riplemarki, które często tworzą się na dnie rzek. Odkrycie, że ta powódź miała miejsce, wyjaśnia pochodzenie pradolin w Europie...